چرا یادگیری تفکر انتقادی مهم است + دوره‌ی آموزش تفکر انتقادی

تفکر انتقادی یا نقادانه (critical thinking) یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین مهارت‌های ذهنی قابل یادگیری برای بشر است. در این پست، از این مهارت بیش‌تر خواهم گفت و توضیح خواهم داد که چرا یادگیری و آموزش تفکر انتقادی مهم است. در آخر هم یک مجموعه‌ی آموزشی مختصر و مفید در اختیارتان قرار خواهم داد تا بتوانید کم‌کم به یک متفکر انتقادی تبدیل شوید!

 

تفکر انتقادی چیست

تفکر انتقادی در دیکشنری آکسفورد به این صورت تعریف شده است: «تحلیل و ارزیابی بی‌طرفانه‌ی یک مسئله برای رسیدن به یک قضاوت درمورد آن».

اما اگر از من بپرسید تفکر انتقادی یعنی چه؟ خواهم گفت یعنی توانایی روشن و منطقی فکر کردن درمورد این‌که چه چیزی را باور کنیم و چه کاری را انجام دهیم.

 

چرا یادگیری تفکر انتقادی برای هر کسی مهم است

۱- تصمیم‌گیری به‌تر

تفکر انتقادی به ما کمک می‌کند دید منطقی و بی‌طرفی نسبت به همه چیز داشته باشیم و بتوانیم دنیای اطراف‌مان را به خوبی تحلیل کنیم. این موارد همگی در تصمیم‌گیری سریع‌تر، راحت‌تر و به‌تر موثرند.

بعد از یادگیری تفکر انتقادی و پرورش این مهارت در طول زمان، تاثیر آن را در تمام تصمیمات زندگی‌تان خواهید دید. در واقع تفکر انتقادی نوعی مهارت حل مسئله در اختیار شما قرار می‌دهد تا بتوانید بدون صرف انرژی اضافه -و با استفاده از فرآیندهای ذهنی‌ای که به تدریج بخشی از ناخودآگاه‌تان می‌شوند- درست‌ترین تصمیم ممکن را در هر موقعیت بگیرید.

 

۲- زندگی شادتر

تفکر انتقادی به ما کمک می‌کند تا اول خودمان و طرز فکرمان را بیش‌تر بشناسیم و بعد به شناخت به‌تری از دیگران و رفتارهایشان برسیم.

شناخت عمیق از خود و دلیل افکار و کارهایمان، تاثیر مهمی روی شاد بودن دارد. چون از یک طرف، تردیدها و عدم اعتماد به نفس را از بین می‌برد و از طرف دیگر، افکار محدودکننده و منفی را.

شناخت دیگران و دلیل رفتارشان هم منجر به روابط انسانی به‌تر و باکیفیت‌تر با آن‌ها می‌شود و به ما اجازه می‌دهد آدم‌های بی‌خودی را راحت‌تر پیدا و از زندگی‌مان حذف کنیم.

تمام این‌ها یعنی یک زندگی شادتر و کم‌دغدغه‌تر. (حداقل در سطح فردی)

 

۳- زندگی شغلی و حرفه‌ای موفق‌تر

برای حرفه‌ای شدن در بسیاری از شغل‌ها، نیاز به توانایی تفکر انتقادی هست. مثلا یک وکیل، ژورنالیست، پزشک، مهندس یا معامله‌گر بورس بدون تفکر انتقادی هیچ‌وقت به یک حرفه‌ای واقعی و موفق تبدیل نمی‌شود.

علاوه بر این، براساس گزارش‌های اخیر مجمع جهانی اقتصاد، مهارت تفکر انتقادی یکی از مهم‌ترین و پرخواستارترین مهارت‌ها در بازار کار تمام رشته‌هاست. چون به توانایی حل مسئله و پیدا کردن راه‌حل‌های خلاقانه و برنامه‌ریزی و تحلیل آمار و ارقام کمک شایانی می‌کند.

 

۴- نظرات درست‌تر و منطقی‌تر

اکثر ما بحث کردن در حوزه‌های زیاد و بسیار متفاوتی را دوست داریم. و طبیعتا اگر نتوانیم قالب درستی برای مسیر فکری‌مان بسازیم، در خیلی از این حوزه‌ها نظراتی غیرمنطقی و نادرست خواهیم داشت.

تفکر انتقادی به ما کمک می‌کند نگاهی بی‌طرفانه و منطقی نسبت به تمام حقایق و شواهد پیدا کنیم. و از این طریق، باعث می‌شود به جای احساس با منطق نظر بدهیم و به جای پیش‌فرض‌های ذهنی به حقایق نگاه کنیم.

 

۵- حس کنج‌کاوی و خلاقیت فعال‌تر

یک متفکر انتقادی همیشه در حال سوال پرسیدن است تا اطلاعات بیش‌تری جمع کند و تصویر روشن‌تری از مفهوم یا موقعیت پیش رویش بسازد. این یعنی کنج‌کاوتر از افراد دیگر است و این حس کنج‌کاوی را پرورش می‌دهد.

علاوه بر این، تفکر انتقادی با اشتباهات استدلالی و تبعیض‌های ذهنی مقابله می‌کند و تمام اطلاعات و شواهد موجود را می‌بیند. این مسئله باعث می‌شود خودش را در پیدا کردن راه‌حل و ادامه‌ی مسیر محدود نکند و خلاقیت بیش‌تری به خرج دهد.

 

۶- شخصیتی مستقل‌تر

کسی که انتقادی فکر می‌کند، به خودش و قدرت ذهنش اعتماد می‌کند. و با بررسی اطلاعات و حقایق، به نظر و تصمیم شخصی خودش می‌رسد. تکرار این فرآیند در طول زمان، هم اعتماد به نفس او را بالا می‌برد و هم به شکل‌گیری شخصیتی مستقل کمک می‌کند.

 

قطعا این‌ها تمام فواید یادگیری تفکر انتقادی نبودند و فقط به مهم‌ترین تاثیرات آن اشاره کردند. اگر دلیل دیگری در اهمیت تفکر انتقادی دارید، در کامنت‌ها منتظرتان هستم.

 

 

آموزش تفکر انتقادی در کشورهای پیش‌رفته‌ی جهان

در بسیاری از کشورهای پیش‌رفته که سیستم آموزشی مدرنی دارند -به‌خصوص کشورهای اروپایی- تفکر انتقادی در مدارس و دانش‌گاه‌ها به افراد آموزش داده می‌شود. در سال‌های اخیر، بسیاری از کشورهای آسیایی (به‌خصوص در مناطق شرق آسیا) هم تلاش کرده‌اند آموزش تفکر انتقادی را به بخشی مهم از آموزش رسمی کشورشان تبدیل کنند.

موفق‌ترین نمونه‌های آموزش تفکر انتقادی به عموم جامعه را می‌شود در کشورهای منطقه‌ی اسکاندیناوی پیدا کرد.

 

آموزش تفکر انتقادی در ایران

همان‌طور که اشاره شد، تفکر انتقادی یک مهارت بسیار مهم برای زندگی مدرن است. و اگر به همین تاثیرات بالا نگاه کنیم و جامعه‌ی ایرانی -به خصوص دانش‌آموزان و دانش‌جویان و نسل جوان- را ببینیم، می‌توانیم به راحتی بگوییم که مهارت تفکر انتقادی در سیستم آموزشی ایران یاد داده نمی‌شود و اکثر افراد دنبالش نمی‌روند و به دستش نمی‌آورند. که اگر این‌طور نبود، جامعه و شهروندان منطقی‌تری داشتیم.

متاسفانه تاثیر گذاشتن روی سیستم آموزشی به این راحتی‌ها نیست. ولی سهم ما از آموزش تفکر انتقادی می‌تواند چیز دیگری باشد.

 

من یک دوره‌ی آموزشی صوتی تفکر انتقادی دارم که این مهارت را به شکلی مختصر و مفید به مخاطب یاد می‌دهد. فایل‌های صوتی این مجموعه به هم‌راه متن پیاده‌شده‌ی آن‌ها از طریق فروش‌گاه وبلاگ قابل تهیه‌اند.

اگر می‌خواهید مهارت تفکر نقادانه را در خودتان و دیگران تقویت کنید و تصمیم‌های به‌تری در زندگی‌تان بگیرید، این دوره‌ی آموزش تفکر انتقادی برایتان مفید خواهد بود.

در دوره‌ی آموزش تفکر انتقادی اول با مفهوم تفکر نقادانه آشنا خواهید شد. بعد روش‌های یادگیری و استفاده از آن و چند تئوری استدلال و منطق را خواهید آموخت. ور در نهایت فرآیند تصمیم‌گیری به‌تر و راه‌کارهای تقویت تفکر انتقادی در طول زمان را یاد خواهید گرفت.

 

برای آشنایی بیش‌تر و دانلود دوره:

دوره‌ی آموزشی تفکر انتقادی: منطقی فکر کنیم، به‌تر تصمیم بگیریم

 

ویدئوی معرفی دوره:

در یوتیوب ببینید

 

---

نوبت شما

این پست و دوره‌ی آموزشی تفکر انتقادی را با دیگران و در شبکه‌های اجتماعی‌تان به اشتراک بگذارید.

اگر تجربه‌ای درمورد تاثیر تفکر انتقادی در زندگی شخصی‌تان دارید، از آن بنویسید.

---