چه‌قدر از سلامت رابطه‌تان مطمئن‌اید: نشانه‌های یک رابطه‌ی عاطفی سالم

یکی از دوستانم به تازگی از یک رابطه‌ی جدی و بلندمدت بیرون آمده و -از آن‌جایی که چندصد کیلومتر باهم فاصله داریم- تنها کاری که من می‌توانم برایش بکنم، گوش دادن از راه دور است. چند روز پیش که داشتیم برای چندمین بار در همین مورد صحبت می‌کردیم، به او گفتم که با وجود اتفاقاتی که دارد تعریف می‌کند و رفتارهایی که از طرفش سر زده، این رابطه قرار نبوده به جایی برسد. چون رابطه‌ی عاطفی سالمی نبوده. و از این‌جا بحث‌مان به سمت ویژگی‌ها و نشانه‌های رابطه‌ی عاطفی سالم رفت.

جالب این‌جاست که قبلا چند بار این دو نفر را باهم دیده بودم و هیچ ایده‌ای درمورد عادت‌ها و رفتار ناسالم شریک دوستم نداشتم. و خود دوستم هم در طول این مدت چیزی به من نگفته بود.

بعد از چند دقیقه صحبت در این مورد، او هم به این نتیجه رسید که وقتی داخل رابطه بوده توجه زیادی به این رفتارها نمی‌کرده و به راحتی از کنارشان رد می‌شده.

خلاصه این‌که در پایان همان مکالمه به فکر نوشتن این پست افتادم. پس بیایید بدون مقدمه‌چینی بیش‌تر، برویم سراغ ویژگی‌ها و نشانه‌های روابط عاطفی سالم و سوالاتی که باید درمورد رابطه‌تان بپرسید تا بعد از رسیدن به پاسخ‌هایی بی‌طرفانه، بتوانید درمورد سلامتش تصمیم بگیرید.

نکاتی که در ادامه مطرح خواهم کرد، درمورد تمام روابط عاطفی در هر سطحی -از ابتدای آشنایی تا بعد از ازدواج- صادق‌اند.

۱۲ نشانه‌ی یک رابطه‌ی عاطفی سالم

۱- در رابطه‌تان مورد خشونت فیزیکی قرار گرفته‌اید یا به آن تهدید شده‌اید؟

واضح‌ترین نشانه‌ی رابطه‌ی ناسالم، وجود خشونت فیزیکی یا تهدید شدن به خشونت است. اما خشونت فیزیکی فقط کتک زدن با مشت و لگد نیست. رفتارهایی مثل هل دادن، سیلی زدن، گاز گرفتن، نیشگون، خراشیدن پوست با ناخن و هر نوع آسیب فیزیکی دیگری به بدن، مصداق‌های بارز خشونت هستند.

اگر برای کسی مهم باشید، نباید به شما آسیب بزند؛ فارغ از این‌که چه‌قدر عصبانی یا ناراحت است. اگر این اتفاق افتاد، شک نکنید که با یک رابطه‌ی ناسالم طرف‌اید که سوءاستفاده در آن ادامه خواهد داشت. حتی اگر بعد از بار اول، طرف‌تان گریه کند و معذرت بخواهد و قول بدهد که دیگر این کار را تکرار نمی‌کند.

به یاد داشته باشید که هیچ‌کس سزاوار زندگی در ترس مداوم نیست و هیچ‌کس حق ندارد به شما آسیب برساند یا مدام تهدیدتان کند؛ به‌خصوص وقتی مدعی‌ست دوست‌تان دارد.

۲- با تهدید و فشار، مجبور به انجام کاری شده‌اید که دوست ندارید؟

این مورد بیش‌تر درمورد جنبه‌ی فیزیکی رابطه اتفاق می‌افتد. و متاسفانه خیلی‌ها فکر می‌کنند که عادی‌ست. هیچ‌کس حق ندارد شما را مجبور به انجام کاری کند که به انجامش راضی نیستید.

اگر طرف‌تان جواب منفی شما را نادیده می‌گیرد یا در موقعیتی قرارتان می‌دهد که نتوانید نه بگویید، با یک رابطه‌ی ناسالم طرف‌اید.

۳- به خاطر وقت گذراندن با خانواده و دوستان سرزنش می‌شوید؟

یک رابطه‌ی سالم از دو آدم مستقل تشکیل شده که تصمیم گرفته‌اند زندگی‌شان را با هم شریک شوند. اما این بدین معنی نیست که تمام زندگی‌شان در یک‌دیگر خلاصه می‌شود. همه‌ی ما -فارغ از این‌که در رابطه‌ایم یا نه- باید بتوانیم درمورد وقت‌مان و این‌که آن را با چه کسانی صرف می‌کنیم، تصمیم بگیریم.

حسادت در رابطه زیاد اتفاق می‌افتد و مشکلی‌ست که باید درموردش حرف زد و حلش کرد. اما وقتی حسادت یکی از طرفین رابطه از کنترل خارج می‌شود، سلامت کل رابطه به خطر می‌افتد. وقتی شریک‌تان به شما می‌گوید که اجازه‌ی دیدن یک فرد خاص را ندارید یا حس بدی درمورد وقتی که با دیگران می‌گذرانید به شما منتقل می‌کند، در واقع دارد مورد نوعی سوءاستفاده‌ی احساسی قرارتان می‌دهد.

مهم نیست جنسیت فردی که می‌خواهید با او وقت بگذرانید چیست و دوست عادی شماست یا از اعضای خانواده و فامیل. هیچ‌کس به جز شما حق حذف دیگران از زندگی‌تان را ندارد.

مسئله‌ی دیگری که باید در نظر داشته باشید، این است که معمولا کسانی در یک رابطه‌ی ناسالم می‌مانند و وضعیت را تحمل می‌کنند که معتقدند گزینه‌ی دیگری ندارند. و حضور دوستان و افرادی که بتوانند در مواقع نیاز حمایت‌تان کنند، از به وجود آمدن چنین باوری جلوگیری می‌کند. پس اولا حواس‌تان به حفظ دوستی‌ها باشد چون فواید زیادی دارد! و ثانیا به این فکر کنید که چرا طرف‌تان می‌خواهد دوستان‌تان را از زندگی شما حذف کند.

نکته: توجه داشته باشید که در مراحل اولیه‌ی بعد از ورود به یک رابطه‌ی جدید، طبیعی‌ست که وقت کم‌تری برای دوستان‌تان داشته باشید. اما همان‌قدر که توجه به حسادت و رفتار طرف مقابل مهم است، تلاش برای حفظ استقلال و وقت گذاشتن برای خانواده و دوستان هم اهمیت دارد. به یاد داشته باشید که مسئولیت حفظ ارتباط با کسانی که می‌خواهید، در نهایت با خود شماست.

۴- به هم‌دیگر وفادارید؟

در یک رابطه‌ی عاطفی سالم، طرفین می‌توانند روی هم حساب کنند. شریک شما در رابطه نباید به شما خیانت کند، باید حامی شما باشد، باید به‌تان احترام بگذارد، رازهایتان را پیش خودش نگه دارد (چیزهایی که نمی‌خواهید علنی کنید را در جمع بازگو نکند) و به جای مخالفت و جبهه‌گیری در برابر شما با دیگران، کمک‌تان کند به یک راه میانه برسید و زاویه‌ی دید مقابل را هم ببینید.

اگر طرف‌تان با بهانه‌هایی مثل «همه اشتباه می‌کنند» دائما این کارها را تکرار می‌کند، در یک رابطه‌ی ناسالم‌اید.

۵- نوع لباس پوشیدن‌تان دائما مورد انتقاد واقع می‌شود؟

فقط دو واکنش کاملا قابل قبول درمورد لباس شما -از سوی شریک‌تان در رابطه- وجود دارد: اول، سکوت و دوم، تعریف کردن از آن. وقتی قبول می‌کنید با کسی وارد رابطه شوید، کنترل زندگی و تمام انتخاب‌هایتان را به او نمی‌دهید. او باید به انتخاب‌های شما در زمینه‌های مختلف احترام بگذارد. و یکی از این زمینه‌ها، لباس‌هایی‌ست که می‌پوشید.

طبیعتا ممکن است در موقعیت‌های مختلف از کسی که دوستش دارید درمورد لباس‌هایتان نظر بخواهید و گاهی اوقات با نظری مواجه شوید که باب میل‌تان نیست. طرف‌تان می‌تواند نظر عادیش را بیان کند، مثلا بگوید که پیراهن‌تان به شلوارتان نمی‌خورد و آن‌یکی پیراهن به‌تر است. اما حق ندارد مجبورتان کند لباس‌تان را عوض کنید یا به خاطر لباس‌تان تحقیرتان کند.

۶- قیافه و اندام‌تان چه‌طور؟

در ادامه‌ی سوال قبلی، از خودتان بپرسید که شریک رابطه‌تان درمورد ظاهر شما چه‌طور نظر می‌دهد. اگر چیزهایی می‌گوید که حس بدی به شما می‌دهند -حتی اگر هم‌راه با خنده و مثل یک جوک حرفش را بزند یا بلافاصله حرفش را پس بگیرد- باید درمورد سلامت رابطه فکر کنید.

گاهی اوقات اعتمادبه‌نفس ما درمورد ظاهرمان چندان زیاد نیست و وقتی یک نفر از ما تعریف می‌کند، زیادی تحویلش می‌گیریم. حتی وقتی بین هر دو بار تعریف کردن، بارها از ظاهرمان انتقاد کند.

اتفاقا وقتی تعریف‌ها و انتقادها باهم هم‌راه می‌شوند و صفاتی مثل «خوشگل» و «جذاب» با فاصله‌ی چند ساعت از صفاتی مثل «زشت» یا «زیادی چاق/لاغر» مورد استفاده قرار می‌گیرند، پی بردن به ناسالم بودن رابطه -و البته خروج از آن- سخت‌تر می‌شود. پس مراقب کسانی باشید که به شکلی ادامه‌دار از قیافه و اندام‌تان بد می‌گویند؛ حتی اگر در کنار این انتقادات کلی هم تعریف‌تان کنند. چنین روابطی، سالم نیستند.

۷- گوشی موبایل‌تان را بررسی می‌کنند تا ببینند با چه کسانی ارتباط دارید؟ (به شما اعتماد دارند یا نه؟)

وجود اعتماد و مقدار مشخصی از حریم شخصی، برای حفظ سلامت هر رابطه‌ای لازم است. و کسی که سراغ گوشی شما می‌رود یا پسوردهایتان را می‌خواهد تا اکانت‌های مختلف و پیام‌ها و تماس‌ها را چک کند و ببیند با چه کسانی ارتباط دارید، نه به‌تان اعتماد دارد و نه به حریم شخصی‌تان احترام می‌گذارد.

ممکن است فکر کنید با نشان دادن گوشی و پیام‌هایش باعث می‌شوید اعتماد طرف‌تان جلب شود. اما واقعیت این است که اگر کسی به شما شک داشته باشد، اعتماد او با این کارها جلب نخواهد شد و مشکل، عمیق‌تر از این حرف‌هاست.

به یاد داشته باشید که هیچ‌کس حق ندارد برای برطرف کردن شک خودش، زندگی شما را کنترل کند؛ حتی اگر برای این شک، دلیل هم داشته باشد.

۸- وقتی درمورد آینده‌ی رابطه یا تمام کردنش حرف می‌زنید، با چه واکنشی مواجه می‌شوید؟

ممکن است چند وقت از شروع رابطه گذشته باشد و درمورد مسیر آینده‌ی آن شک داشته باشید. یا ممکن است از مسیر طی‌شده راضی نباشید و به فکر تمام کردن رابطه باشید. در هر صورت وقتی در این مورد با شریک‌تان حرف بزنید، امکان مواجهه با واکنش‌های مختلفی وجود دارد.

واکنش طبیعی این است که او هم بخواهد در این مورد صحبت کند تا باهم به یک نتیجه برسید. واکنش غیرطبیعی این است که شدیدا عصبانی شود، تهدیدتان کند یا بگوید نمی‌تواند بدون شما زندگی کند. (حتی از خودکشی حرف بزند.)

رابطه‌ای که بخواهد با این روش‌ها حفظ شود، قطعا رابطه‌ی عاطفی سالمی نیست.

۹- گذشته‌تان پذیرفته شده؟

هرکس گذشته‌ای دارد. می‌شود درمورد اتفاقات بزرگ و روابط عاطفی گذشته حرف زد. اما بعد از این حرف زدن، باید قبول کنیم که هرکدام از طرفین مسیر خاصی را در زندگیش طی کرده و به این‌جا رسیده. و اگر بخواهیم رابطه‌ی سالمی داشته باشیم، نباید در گذشته گیر کنیم یا طرف‌مان را به خاطر گذشته‌اش سرزنش کنیم.

۱۰- آرزوهایتان برای آینده به رسمیت شناخته می‌شوند؟

علاوه بر گذشته، همه‌ی ما برنامه‌های خاص خودمان را برای آینده داریم. و حتی اگر این برنامه‌ها چندان واقع‌گرایانه نباشند، رابطه‌مان باید محل امنی برای صحبت درمورد آن‌ها باشد. و شریک‌مان باید از ما حمایت کند. نمی‌شود با کسی که از رویاهای آینده و احتمال موفقیت ما می‌ترسد، رابطه‌ی سالمی ساخت.

۱۱- می‌توانید -بدون ترس از قضاوت او- خودتان باشید و صادقانه حرف‌تان را بزنید؟ می‌توانید بدون تمام کردن رابطه باهم جروبحث و حتی دعوا کنید؟

در یک رابطه‌ی سالم، طرفین می‌توانند بدون ترس از واکنش هم‌دیگر عقایدشان را بیان کنند. چون می‌دانند که حتی اگر باهم مخالف باشند، به یک‌دیگر احترام خواهند گذاشت.

نمی‌شود با پنهان‌کاری و خودسانسوری، یک رابطه‌ی خوب ساخت.

علاوه بر این، در یک رابطه‌ی سالم می‌شود درمورد چیزهای مختلف بحث کرد. و حتی ممکن است این بحث بالا هم بگیرد. اما در چنین رابطه‌ای، دعواها به قصد برنده شدن نیستند؛ برای رسیدن به یک نتیجه‌ی مشترک‌اند. و لزوما به تمام شدن رابطه منجر نمی‌شوند.

در یک رابطه‌ی سالم، می‌شود مثل دو نفر بحث کرد که هم‌دیگر را دوست دارند، به نظرات هم احترام می‌گذارند و می‌خواهند یک مشکل مشترک را حل کنند.

۱۲- احساسات‌تان به هم را نشان می‌دهید؟

در یک رابطه‌ی سالم، هم می‌توانید احساس‌تان به طرف مقابل را به راحتی نشان دهید و هم او احساسش نسبت به شما را نشان می‌دهد. البته بعضی تیپ‌های شخصیتی در نشان دادن احساسات‌شان -به خصوص در مقابل دیگران و در جمع- مشکل دارند. در این موارد، اگر هر دو طرف از قضیه باخبر باشند و درموردش صحبت کرده باشند، طبیعتا مشکلی در کار نخواهد بود.

اما رابطه‌ای که نشود در آن احساساتی شد و این احساسات را نشان داد، رابطه‌ی سالمی نیست.

حرف آخر

بعضی از نکاتی که به آن‌ها اشاره کردم، خطوط قرمزی هستند که اگر کسی ازشان بگذرد، دیگر امکان برگشت نخواهد داشت. اما بعضی دیگر را می‌شود با اراده‌ی هر دو طرف و صحبت کردن و کمک کردن از دیگران (روان‌کاو حرفه‌ای یا کسی که به او اعتماد دارید) حل کرد. پس اگر با چنین موقعیت‌هایی مواجه شدید، تصمیم بگیرید که رابطه‌تان -با توجه به مرحله‌ای که در آن قرار دارد- ارزش جنگیدن و تلاش برای سالم‌سازی را دارد یا نه.

چون در هر صورت، ماندن در یک رابطه‌ی ناسالم در بلندمدت زندگی بسیار ناخوش‌آیندی برایتان خواهد ساخت. و برای خروج از این حالت، یا باید برای به‌تر شدندش تلاش کنید یا باید رابطه را ترک کنید.

حالا که هم نشانه‌های رابطه‌ی عاطفی سالم و موفق و هم نشانه‌های رابطه‌ی عاطفی ناسالم را می‌دانید، می‌توانید وضعیت را به‌تر تحلیل کنید و به تصمیم به‌تری برسید.

اگر موضوع این پست را دوست داشتید، به بقیه‌ی پست‌هایی که با برچسب راهنمای روابط عاطفی منتشر شده‌اند هم سر بزنید.

نوبت شما

فکر می‌کنید کدام‌یک از این نکات مهم‌ترند؟ نکته‌ی خاصی را -بین ویژگی‌ها و نشانه‌های رابطه‌ی عاطفی سالم- از قلم انداخته‌ام؟ با قبول این ویژگی‌ها، چند درصد از رابطه‌هایی که اطراف‌تان می‌بینید واقعا سالم‌اند؟ درمورد مشاهدات و تجربه‌های شخصی‌تان در کامنت‌ها بنویسید.

این پست را در شبکه‌های اجتماعی و با دوستان‌تان هم به اشتراک بگذارید.

اگر این پست را دوست داشتید، پست‌های دیگر با برچسب راهنمای روابط عاطفی را هم ببینید.

اگر می‌خواهید از دنیای روابط عاطفی بیش‌تر سر دربیاورید و بتوانید رابطه‌هایتان را درک و مدیریت کنید، این مجموعه به دردتان خواهد خورد:

مجموعه‌ی آموزشی بعد از عشق: مدیریت روابط عاطفی از آغاز تا پایان

معرفی مجموعه:

دیدن در یوتیوب